1. Sınıf Öğrenci, Öğretmen ve Velileri İçin El Yazısı İle Okuma Yazma Öğretimi

6 – 12 Yaş Çocuklar: Hareketli, Yaratıcı, Enerji Dolu…

Bedensel gelişimin en yavaş ama bilişsel gelişimin en hızlı olduğu dönem 6 – 12 yaş arası. Kendini aileden sosyal çevresine ve akademik gelişimine yönlendiren çocukların bu dönemi doğru atlatması eğitimleri açısından büyük önem taşıyor. Çünkü özellikle bu yaşlar arasında çocuğun kişiliğine dair ayrıntıları şekilleniyor. Anne baba ve öğretmenlerin çocuğun bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişim dönemlerini iyi bilmeleri çocuğu doğru yönlendirmeleri açısından gelişimine büyük katkı sağlıyor.

6 – 7 Yaş Çocuklarda Gelişim

Bedensel Gelişim açısından bu yaşlardaki çocuklara baktığımızda oldukça hareketlidirler. Hareketli oyunlardan daha çok zevk alırlar. Bedensel büyüme daha çok kol ve bacakta gerçekleşir. Uzağı görmeleri yakını görmelerinden daha iyidir. Bu yüzden onlara alacağınız kitapların büyük puntolu olmasına dikkat edilmesi gerekir. El işi gerektiren çalışmalarda el becerileri gelişmiştir. Kesip yapıştırır, boya yapar, resim yapar, tüm materyalleri kullanabilirler.

Zihinsel Gelişim açısından bu dönemdeki çocuklar somut düşünme evresine geçmişlerdir. Bu nedenden dolayı soyut kavramları henüz algılayamazlar. Soyut kavramları algılayamadıklarından okudukları veya dinledikleri hikayelerin etkisinde kalabilirler. Sözcük dağarcıkları hızlı bir şekilde genişleyen bu yaşlardaki çocuklar öğrendikleri şeyleri sürekli tekrar ederek bilgilerini tazelerler.

Sosyal ve Duyusal Gelişim açısından çocuklar bu dönemde ilgi odağı olmak isterler. Anne babaya olan bağlılık öğretmenine ve arkadaş çevresine doğru kayar. Cinsiyet farklılıklarının farkına varan çocuklar desteğe, güvene ve bilgiye ihtiyaç duyarlar. Kişiliğini gösterme, bağımsız olma çabası, inatçılık ve istediğini yapma davranışı gösterirler.

8 – 9 Yaş Çocuklarda Gelişim

Bedensel Gelişim açısından çocukların bu yaşlarda kilo ve boy artışı yavaşlar. Yazmaktan çok konuşma kolaylığına sahip olmak isterler. Hareket becerileri hem kız çocuklarda hem erkek çocuklarda gelişme gösterir.

Zihinsel Gelişim açısından 6 – 7 yaş döneminde soyut kavramları algılayamayan çocuk 8 – 9 yaşına geldiği zaman soyut kavramları anlamaya başlar. Matematiksel işlemlerde de bir adım öne geçen çocukların sözcük dağarcıklarında da gelişme gözlenir.

Sosyal ve Duyusal Gelişim açısından çocuklar bu dönemde anne ve babaları gibi olmak isteyip onları örnek alırlar. Çevreleri özellikle anne babaları tarafından övülmeyi ve güvenilmeyi beklerler. Bağımsızlıklarına düşkün olan çocuklar, eleştirel davranır ama diğer yandan da dağınıklık yapmaya devam ederler.

10 – 12 Yaş Çocuklarda Gelişim

Bedensel Gelişim açısından çocuklar bu dönemde bireyselleşmenin ilk adımlarını atarak bir birey olarak toplumda yer almaya başlarlar. Bedensel büyümelerinde yavaşlama olur. Kız çocukları erkek çocuklara kıyasla bedensel gelişimleri daha erken başladığı için daha iri görünürler.

Zihinsel Gelişim açısından çocuklarda bu dönemde benmerkezci düşünme ve konuşma hakimdir. Problemlere daha mantıklı çözümler üreterek kuralları kavrarlar. Zihinsel açıdan en belirgin özellik; çocuğun bu dönemde sıralama, sınıflama ve karşılaştırma işlemleri içim çeşitli şemalar oluşturabilmesidir.
Sosyal ve Duygusal Gelişim açısından çocuk bu dönemde yaptıkları işlerle ilgili beğeni toplamak ve ilgi görmek ister. Takdir edilmediği sürece yaptıklarının değersiz olduğunu düşünür. Kendini yetersiz hissetme ve aşağılık duygusu bu dönemin en büyük problemidir. Çocukluk dönemin bitişi olan bu dönem çocukların kararsız görünmelerine neden olur. Ve bu yüzden genellikle çocuklar öfkeli ve çabuk kızan davranışlar sergileyebilirler.

2 – 7 Yaş Çocuğunun Bilişsel Gelişimi ve Eğitimine Yansıması

Çocuk doğduğu andan itibaren belli yaş aralıklarında farklı gelişim özellikleri gösterir. Bu konuda değişik yaklaşımlarda bulunan kuramcılar çocukların gelişimini zihinsel, bilişsel, sosyal, ahlaki ve seksüel olarak incelemişlerdir. Piaget, Freud, Erikson, Kolhberg çocuk gelişimine önemli katkı sağlamış ünlü kuramcılardır. Anne babalar olarak çocuklarınızın bu alanlardaki gelişimlerini iyi biliyorsanız onun sağlıklı bir büyüme geçirmesini sağlayabilirsiniz. Çocuğun kişiliğinin şekillendiği dönemler özellikle eğitim açısından çok önemli. Çünkü çocuklar geçirdikleri her dönemde farklı öğrenmelere açık oluyorlar.

Piaget çocuğun okul öncesi yaşamını kapsayan 2 – 7 yaş arasını iki dönemde inceliyor. Bunlar; sembolik dönem ya da kavram öncesi dönem (2 – 4 yaş), sezgisel dönem (4 – 7 yaş). Çocukların bu dönemde sergilediği davranışları ebeveynler olarak ne kadar iyi bilirseniz onların eğitimine ve gelişimine o kadar yardımcı olursunuz. Örneğin bu dönemlerde çocuğun animistik düşünce biçimine sahip olması ve böyle davranışlar sergilemesi gayet normaldir. Ve anne babaya düşen görev çocuğun yaratıcılığına ve hayal dünyasına ket vurmamaktır. Bu dönemleri daha detaylı incelememiz gerekirse;

Sembolik Dönem (2 – 4 yaş)

Özellikle bu dönemde çocukların dili hızlı gelişir. Ancak geliştirdikleri kavramlar kendilerine özgü bir yapı sergiler. Kavramlar arası karmaşık ilişkileri anlayamazlar. Çocuk ile iletişim kurarken bu konuya özen göstermek gerekir. Örneğin bir pastayı kardeşi ile paylaştırırken “yarısı sana yarısı kardeşine” demeniz onun için bir şey ifade etmez çünkü yarı kavramı oluşmamıştır.

Yine 2 – 4 yaşlarındaki çocuk gözünün önünde bulunmayan nesne, olay ve kişiyi temsil eden semboller geliştirir. Hayal gücünü sonuna kadar kullanan çocuğunuza engel olmanız yerine onunla sağlıklı iletişim kurmanız gerekir. Hayal gücüne ket vurulan çocuk eğitim hayatında da yaratıcı düşünme gerektiren alanlarda zorlanabilir. Bu dönemde gözlenebilecek en belirgin davranışlar; bir kız çocuğunun herhangi bir kumaşı kendine elbise yapması veya bir erkek çocuğunun bir ağaç dalını at olarak görmesi olabilir. Gözlenen diğer bir davranış şekli de animistik düşünceye dayalı davranışlardır. Örneğin; bir kız çocuğu oyuncak bebeğini canlı olarak hayal ederek onunla konuşur, ona yemek verir, hastalanabileceğini düşünerek onunla ilgilenir.

Bu dönemin en belirgin özelliği çocuğun benmerkezci oluşudur. Yaşantıların merkezinde kendisi olduğunu düşünür. Yolda yürürken gökyüzündeki ayın sürekli onu takip ettiğini, karın onun kartopu oynaması için yağdığını düşünür.

Sezgisel Dönem (4 – 7 yaş)

Bu dönemin en çok gözlenebilen özellikleri; dönemin sonunda çocuğun benmerkezcilikten uzaklaşması ve korunumun henüz kazanılmamış olmasıdır. Korunum; herhangi bir nesnenin ya da nesne grubunun fiziksel biçimi ya da mekandaki konumu değiştiğinde nensin miktar, sayı, şekil, alan özelliklerinin değişmeyeceği ilkesidir. Örneğin bir çikolatayı ikiye böldünüz bir yarıyı 5 yaşındaki çocuğunuza, bir yarıyı da 3 yaşındaki çocuğunuza verdiniz. 3 yaşındaki çocuğunuz küçük olduğu için ona verdiğiniz yarıyı daha küçük parçalara bölerseniz bir parça aynı olduğu halde birkaç parça haline gelir. Bunun sonucunda 5 yaşındaki çocuğunuz kardeşine daha fazla çikolata verdiğinizi düşünür.

Mantıkları yerine sezgisel akıl yürüten bu dönemin çocukları parça bütün ilişkisi kuramamanın yanında üst düzey sınıflama da yapamazlar. Örneğin birbirleriyle ilişkisi olan nesneleri eşleştirebilirler ama aralarındaki ilişkiyi tam olarak açıklayamazlar. Kalem ve defteri eşleştirebilen çocuk bunlar arasındaki ilişkiyi açıklayamaz.

4 – 7 yaş arası çocuklarda görülen diğer bir davranış şekli de çocukların işlemleri tersine çevirememeleridir. Markete nasıl gidileceğini öğrenmiş olan çocuk markete tek başına sorunsuz gidebilir ama tersine çevirim kazanılmadığı için aynı yoldan geri döneceğini düşünemez. Bunu yapması için dönüşü de ayrı bir öğrenme olarak algılaması gerekir.

Çocukların farklı alanlarda geçirdikleri gelişim dönemleri onların ileriki hayatlarına yansımaktadır. Eğer onların hangi dönemde ne gibi yaşantılar sergilediklerini anne babalar iyi bilirlerse çocuk normal bir gelişim gösterir. 3 yaşında bebeğiyle veya hayali bir kahramanıyla konuşan çocuğa bu davranışı için ceza verilirse çocuğun hayal gücü engellenir ama onunla bu konuda iletişim kurulursa ileride yaratıcı bir birey olur.

Çocukların gelişimini doğru tamamlamaları özellikle siz anne babaların elinde, onları tanımayı ihmal etmeyin…